KIM BYŁ PROFESOR ALFRED TOMATIS?

Profesor Alfred Tomatis (1920-2001) był francuskim otolaryngologiem, foniatrą i genialnym naukowcem, m.in. twórcą metody noszącej jego nazwisko. Jego prace miały rewolucyjny wpływ na zrozumienie działania ucha i wywołały istotny przełom w podejściu do zaburzeń motorycznych, emocjonalnych i poznawczych.

Alfred Tomatis zauważył podstawową różnicę między słyszeniem a słuchaniem (uwagą słuchową). Na umiejętność słuchania składa się zarówno zdolność przyswajania informacji jak i odpowiedniego ich filtrowania. Sprawne przetwarzanie danych sensorycznych eliminuje zbędne bodźce, co umożliwia koncentrację bez poczucia natłoku informatycznego. Trening uwagi słuchowej w formie opracowanej przez Tomatisa, ma na celu wyćwiczenie i usprawnienie zdolności słuchania w sposób efektywny i zorganizowany.

Tomatis opracował urządzenie do „rehabilitacji” uwagi słuchowej za pomocą elektronicznego bramkowania dźwięku: tzw. „Ucho Elektroniczne”.

Słuchanie

Proces polegający na przesyłaniu dźwięków bez żadnych zakłóceń na poziomie fal dźwiękowych od błony bębenkowej do właściwych obszarów mózgu.

Poziom przetwarzania dźwieków oraz wszelkie odchylenia od normy mierzone są przy pomocy psychologicznych testów słuchowych.

Słyszenie

Proces pasywny i niekontrooowany w przeciwieństwie do słuchania. Jest to jakościowa i ilościowa analiza słyszalnego spektrum częstotliwości.

Słyszenie to proces asyminacjisłyszenia obwodowego. Pomiaru dokonuje laryngolog przy pomocy testu audiometrysznego.

Alfred Tomatis był pionierem w dziedzinie nauk kognitywnych.

Główne obszary badawcze w obrębie tej dziedziny to adaptacja wiedzy, język, uczenie się, myślenie, percepcja, świadomość, podejmowanie decyzji oraz inteligencja (tzw. inteligencja kognitywna).

Wielkość odkryć Alfreda Tomatisa związanych z przetwarzaniem dźwięków łączy się dziś w świetle najnowszych badań na temat „plastyczności mózgu”. Muzyka jest złożonym bodźcem, który stymuluje cały mózg, wywołując jego zmiany neuronalne.

W 2016 r. słynny neurolog Norman Doidge uhonorował zasługi Alfreda Tomatisa w swojej publikacji, „Jak naprawić uszkodzony mózg”.

W 1957 r. przedstawił w Paryskiej Akademii Nauk główne zasady swojej Metody, dziś znane pod nazwą „Praw Tomatisa“. Zgodnie z tymi prawami:

  • Głos zawiera tylko to, co słyszy ucho.
  • Modyfikacja słuchania powoduje natychmiastowe i nieświadome zmiany w głosie.
  • Głos może ulec trwałym zmianom dzięki stymulacji dźwiękowej, utrzymywanej przez określony czas (prawo remanencji)

W 1958 r. Alfred Tomatis zaprezentował pierwsze Ucho Elektroniczne podczas Wystawy Światowej w Brukseli. Otrzymał wtedy za ten wynalazek złoty medal w dziedzinie badań naukowych.

Tomatis współpracował z kilkoma uniwersytetami, np. w RPA czy Kanadzie, i zauważył, że ucho odgrywa ważną rolę w utrzymaniu postawy pionowej i równowagi, a także w przypadku regulacji napięcia mięśniowego. Przedstawił hipotezy dotyczące lateralizacji słuchowej i ucha dominującego. Był również jednym z pierwszych, którzy twierdzili, że płód słyszy głos matki już od osiemnastego tygodnia ciąży, a słuch odgrywa pierwszoplanową rolę w jego rozwoju poznawczym. Ustalił wówczas, że słuchanie w okresie życia płodowego ma decydujący wpływ na rozwój afektywny i emocjonalny. Odkrył wzajemne związki między otolaryngologią a psychologią, co skłoniło go do stworzenia nowej dyscypliny naukowej: audio-psycho-fonologii (APF).

Badania i doświadczenia kliniczne skłoniły Alfreda Tomatisa do rozszerzenia zakresu stosowania stworzonej metody na: uwagę, uczenie się, głos i mowę, kontrolowanie emocji, koordynację i motorykę, jak również zaburzenia ze spektrum autyzmu oraz powiązanymi zaburzeniami i deficytami w tym zakresie.

W tym celu rozszerzył działalność i otoczył się świetnymi specjalistami ze świata medycyny i psychologii.

Alfred Tomatis jest autorem 14 głośnych publikacji, w tym:

  • L’oreille et le langage (Ucho i mowa), 1963;
  • L’Oreille et la vie (Ucho i życie), 1977;
  • L’Oreille et la voix (Ucho i głos), 1987;
  • Les Troubles scolaires (Trudności w nauce szkolnej), 1988;
  • Neuf mois au Paradis (Dziewięć miesięcy w raju), 1989;
  • Pourquoi Mozart ? (Dlaczego Mozart?), 1991.